Canlıların yapısına bakıldığında karbon (C), hidrojen (H) ve oksijen(O) elementlerinden oluşmuş birçok bileşik gözlenir. Bazı bileşiklerde bu elementlere ek olarak azot (N), fosfor (P) ve kükürdün (S) de yer aldığı görülmüştür. O zaman canlıların tümünde belirtilen elementlerin mutlaka yer aldığı sonucuna ulaşabiliriz.
Canlıların yapısında yer alan temel bileşenleri, inorganik ve organik bileşikler olmak üzere iki gruba ayırabiliriz.Canlılar, yapılarında yer alan temel bileşenleri hücrelerindeki metabolik olaylar için gerekli olan enerjinin üretilmesinde, yeni hücrelerinin yapımında ve metabolik olayların düzenlenmesinde kullanırlar.
İnorganik Bileşikler
İnorganik bileşikler canlılar tarafından sentezlenemeyen ve bunedenle doğadan hazır olarak alınan bileşiklerdir. Birkaç istisna hariç inorganik bileşiklerde karbon ile hidrojen atomları bir arada bulunmaz.İnorganik bileşikler hücrelerin yapısına katılır, yıpranan dokuların onarılmasında görev alır ve metabolik faaliyetlerin düzenlenmesinde rol oynarlar.
Herhangi bir değişikliğe uğramadan hücre zarından geçebileninorganik bileşiklerin birçoğu enerji elde etmek amacıyla kullanılmaz.Şimdi inorganik bileşiklerin çeşitlerini, yapılarını, özelliklerini ve görevlerini ayrı ayrı inceleyelim.
Organik Bileşikler
Canlıların yapısında yer alan ve canlılar tarafından sentezlenebilen moleküllere organik bileşikler denir. Organik bileşiklerin ana elementi olan karbonun bağ kurma kapasitesi oldukça yüksektir ve kolaylıkla zincir oluşturabilir (Şekil 1.4). Karbon elementini diğer elementlerden ayıran özellik büyük ve farklı moleküller oluşturabilmesidir. Karbonun bu özelliği sayesinde aynı türün bireyleri arasında bile farklı özellikler gösteren organik bileşikler görülmektedir.
Doğal organik bileşikler canlı hücrelerinde sentezlenebilir. Birçok organik bileşik karbon zincirlerinden meydana gelir. Organik bileşiklerin yapısında karbonla birlikte genellikle hidrojen ve oksijen elementleri de yer alır. Bazı organik bileşiklerin yapısında azot, fosfor ve kükürt elementleri de bulunabilir.Üreticiler (ototroflar) inorganik bileşiklerden yararlanarak karbon zincirli organik bileşikleri doğrudan üretebilir.
Canlılardaki organik bileşikler enerji verici, yapıcı, onarıcı ve düzenleyici olarak görev yapar. Organik moleküllerin yapı taşları özel kimyasal bağlar kurularak bir araya gelir. Bu birleşme sırasında su oluştuğu ve kompleks organik bileşikle oluştuğu için bu olaya dehidrasyon sentezi adı verilir.
Kompleks organik bileşiklerin su kullanılarak sindirimiyle de basit organikler oluşur.Bu olaya da hidroliz adı verilir.